In de onderwijssector vinden vandaag de dag, anno 2023, vele veranderingen plaats. Een onderwerp waarover heel veel gesproken wordt is de flexibilisering en/of modularisering van het onderwijs. Dit wordt in de volksmond ook wel flexibel of wendbaar onderwijs, onderwijs organiseren of onderwijslogistiek genoemd. In deze post leg ik uit hoe het EduFlex Dimensie Wiel aan flexibel onderwijs kan bijdragen.
WAAROM FLEXIBEL ONDERWIJS?
Er zijn verschillende redenen waarom flexibel onderwijs belangrijk wordt geacht:
- Individualisering: Iedere student is uniek, heeft verschillende voorkeuren, capaciteiten en leert op zijn of haar eigen tempo. Flexibel onderwijs kan zich aanpassen aan deze verschillen en zo beter voldoen aan de individuele behoeften en potentie van elke student.
- Technologische vooruitgang: Dankzij technologische innovaties, zoals AI en XR, is het mogelijk om onderwijs flexibeler te maken. Dit biedt kansen voor meer persoonlijk en op maat gemaakt leren.
- Maatschappelijke veranderingen: De huidige samenleving veranderend, beroepen veranderen en nieuwe vaardigheden worden belangrijker. Dit vraagt om een onderwijssysteem dat kan anticiperen en reageren op deze veranderingen. Door onderwijs flexibel in te richten, kan beter worden ingespeeld op deze dynamiek.
- Levenslang leren: Jezelf ontwikkelen stopt niet meer, maar gaat gedurende het hele leven door. Flexibel onderwijs is beter ingericht om levenslang leren te ondersteunen, door bijvoorbeeld de combinatie van werken en leren mogelijk te maken, of door flexibele instroommomenten te hanteren voor volwassenen die willen bij- of omscholen.
- Toegankelijkheid: Flexibel onderwijs kan bijdragen aan een grotere toegankelijkheid van onderwijs, door bijvoorbeeld rekening te houden met studerenden die werken naast hun studie, studerenden met een gezin, of studeren op afstand.
- Inclusiviteit: Flexibel onderwijs kan worden aangepast aan de individuele behoeften van elke studerende, inclusief die met speciale onderwijsbehoeften, en zo een inclusieve leeromgeving bevorderen.
Kortom, flexibilisering is een manier om onderwijs beter af te stemmen op de unieke behoeften en omstandigheden van studerenden en om in te spelen op de snel veranderende hedendaagse maatschappij.
UITDAGINGEN BIJ FLEXIBEL ONDERWIJS
Misschien ben je bekend met de onderwijslogistiek reisgids die is ontstaan vanuit het programma “Doorpakken op Digitalisering”. Deze reisgids is samengesteld door een werkgroep van enthousiaste onderwijs collega’s met een grote passie voor onderwijs. In deze gids wordt gesproken over het opzetten van flexibel en modulair onderwijs aan de hand van drie stappen: richten, inrichten en verrichten. Hierbij worden tijdens het “richten”, de principes en scenario’s besproken waarbij keuzes moeten worden gemaakt. Na deze fase volgt het “inrichten” waarbij een impactanalyse en een stappenplan voor de uitvoering worden gemaakt. Deze reisgids wordt nog steeds veelvuldig gebruikt door mbo-scholen.
Toch hoor ik tijdens gesprekken regelmatig vragen zoals: “Ja, die reisgids is mooi, maar hoe pas je dat dan toe? Hoe weet je welke principes? Waarom juist die principes? Welke principes zijn geldend voor de gehele school en welke moeten we faciliteren en wat is de impact daarvan? Welke vrijheid heeft management en docent hierin? En die vragen zijn terecht want de materie is complex.
Richten fase
Het begint met het richten en komen tot een serviceconcept. Het serviceconcelt is dat wat je beloofd aan de studerenden. In grote lijnen gaat het er dan om:
1.) Welke dimensies als principe organisatiebreed worden vastgelegd en welke niet.
2.) Welke dimensies door de teams worden vormgegeven en welke niet.
3.) Welke scenario’s je samenstelt uit de vastgestelde principe’s en dimensies.
EduFlex Dimensie Wiel
Om principes, dimensies en scenario’s te bespreken en bepalen, gebruik je het EduFlex Dimensie Wiel. Dit bevat alle dimensies die kunnen worden gebruikt om de organisatieprincipes te duiden, specifieke onderdelen voor de onderwijsteams te adresseren en flexibiliserings-scenario’s samen te stellen. Dat kun je gebruiken om flexibilisering en modularisering van het onderwijs vorm te geven.
Via het EduFlex Dimensie Wiel geef je invulling aan, wat in de onderwijslogistieke reisgids het “richten” wordt genoemd. Na deze fase kun je doorgaan met het “inrichten”, waarbij je vervolgens een integrale impactanalyse gaat uitvoeren op basis van de gemaakte keuzes tijdens de inrichtingsfase.
Het EduFlex Dimensie Wiel van Rob Vos is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie
Succesfactoren
Om breed draagvlak te creëren, is het goed om het EduFlex Dimensie Wiel met verschillende doelgroepen (bestuur, management, docenten & ondersteuning) te doorlopen. Zo ontstaat een integraal overzicht hoe er wordt gedacht over flexibilisering in het onderwijs. Dit helpt je weer om het juiste gesprek te kunnen voeren. Zo besteed je dus minder tijd aan de dimensies waar iedereen het over eens is en zoom je juist in op de verschillen.
MEER WETEN?
Wil je zelf ervaren wat het EduFlex Dimensie Wiel i.r.t. flexibilisering voor jouw school kan betekenen? Laat het mij weten via 06 21 20 52 67 of mail (mail@rmvos.nl) dan neem ik contact met je op.